Sandew Hira heeft onlangs gesteld in een stuk met als titel “Homobevrijding als instrument van racisme” dat de “discussie” die nu gaande is in de “anti-racisme beweging” met name gaat over “of opvattingen over homobevrijding een breekpunt [zouden] moeten zijn in de samenwerking tussen anti-racisme organisaties.” Hira houdt vervolgens een betoog, waarin hij de verhouding tussen homobevrijding en anti-racisme—alsof deze twee zaken volkomen los staan van elkaar—uitvoerig bespreekt.
Voordat ik in ga op zijn analyse, wil ik voorop stellen dat hetgeen Sandew Hira stelt pertinent niet waar is: de aanleiding van de zogenoemde discussie is seksisme en homofobie in de anti-racisme beweging en niet de homobevrijding, of homo-emancipatie. De kritiek op de anti-racisme beweging is afkomstig van Zwarte vrouwen/queers—die gemarginaliseerd worden in de anti-racisme beweging. Door dit gegeven een minder centrale plek te geven en de “homobevrijding” aan te dragen als mogelijk breekpunt manipuleert Sandew Hira willens en wetens het onderwerp en het kader van de zogenoemde discussie.
Hira begint zijn relaas “met de wijze waarop homobevrijding door extreem-rechts wordt gebruikt om racisme te bevorderen,” waarmee Hira een conceptuele en significante fout maakt, wat op zijn minst slordig en op zijn ergst demagogisch is. Jasbir K. Puar en queers of colour in Europa, onder wie Jin Haritaworn en Fatima El-Tayeb, hebben reeds uitvoerig uiteengezet hoe de homo-RECHTEN-beweging racisme bevordert. Daarnaast heb ik zelf verscheidene stukken geschreven waarin ik dit probleem aankaart (zie hier en hier). Jasbir K. Puar heeft dit proces “homonationalism” genoemd. Homonationalism refereert aan het feit dat homorechten ingezet worden voor racistisch en Islamofobe doeleinden. Puar schrijft: “The narrative of progress for gay rights is thus built on the back of racialized others, for whom such progress was once achieved, but is now backsliding or has yet to arrive.”
In de introductie van een speciale sectie—getiteld women’s rights, gay rights and anti-Muslim racism in Europe—verschenen in de European Journal of Women’s Studies schrijft Haritaworn:
“Besides documenting the patronizing treatment of women and queers racialized as Muslim, the doubtful invention of new traditions and core values of women-and-gay-friendliness, the willingness by some feminist, gay and increasingly also transgender (see Haritaworn, 2011) activists and opinion makers to loyally repeat the nation (Haritaworn 2008), and the new conditions of alliance between feminists and gay men, the articles that follow ask important questions about the bigger picture.”
Homobevrijding en de homorechtenbeweging zijn twee aparte zaken die slechts zijdelings met elkaar te maken hebben. Door homobevrijding samen te smelten met homonationalism en dit amalgaam als uitgangspunt te nemen, verbloemt Sandew Hira het feit dat Zwarte queers en queers of colour, zoals trans*women of colour Marsha P. Johnson en Sylvia Rivera, sleutelfiguren waren in de Stonewall Riots eind jaren 60s, het begin van de homobevrijding. Hira gebruikt graag The Black Power Movement aan om zijn betogen kracht bij te zetten, en hij vergeet net zo graag te vermelden dat The Black Panther Party nauw heeft samengewerkt met The Gay Liberation Front. Huey P. Newton zei ooit,
“We have not said much about the homosexual at all, but we must relate to the homosexual movement because it is a real thing. And I know through reading, and through my life experience and observations that homosexuals are not given freedom and liberty by anyone in the society. They might be the most oppressed people in the society.”
In zijn betoog stelt Hira dat de discussie over homofobie en racisme niet is “aangekaart vanuit de optiek dat de homobeweging een racistische stroming heeft,” maar het aankaarten vanuit die optiek, hoewel niet onbelangrijk, is geheel niet relevant voor deze genoemde discussie: de huidige kritiek op de anti-racisme beweging komt van Zwarte vrouwen/queers, zoals ik al eerder heb vermeld.
Hira beargumenteert dat het onmogelijk is voor mensen in de anti-racisme beweging om queers te onderdrukken. Hira vermeldt dat het,
“onzinnig [is] om te stellen dat Umar Johnson of de mensen in de Zwarte Piet beweging over zulke machtsinstrumenten beschikken. Dus is het helemaal niet aan de orde dat zij de vrijheid van homo’s bedreigen. Het is ook niet eerlijk te doen alsof ze macht die [sic.] wel hebben.”
Sandew Hira laat klaarblijkelijk zien dat hij weinig weet heeft van wat homofobie nu daadwerkelijk is. Homofobie is de angst voor en haat jegens homoseksualiteit en homoseksuele mensen. Het kenmerkt zich door vooroordelen gericht op homo’s, lesbiennes, biseksuelen, en trans*personen. Of zoals Wikipedia schrijft,
“Homophobia encompasses a range of negative attitudes and feelings toward homosexuality or people who are identified or perceived as being lesbian, gay, bisexual or transgender (LGBT). It can be expressed as antipathy, contempt, prejudice, aversion, or hatred, may be based on irrational fear, and is sometimes related to religious beliefs.”
Het feit dat Hira betoogt dat de Zwarte mensen in de anti-racisme beweging niet homofoob kunnen zijn omdat zij niet beschikken over de machtsinstrumenten is een flagrante verdraaiing en onjuiste toepassing van het degelijk argument dat Black en non-Black people of colour niet racistisch kunnen zijn omdat zij niet beschikken over de machtsinstrumenten om hun vooroordelen systematisch en structureel te implementeren. De wereld is heteroseksistisch; heteroseksualiteit is de norm. Het feit dat Zwarte heteroseksuele relaties worden gepathologiseerd in het discours van Witte suprematie (zie) neemt niet weg dat heteroseksualiteit als de gewenste norm door/voor Zwarte mensen in Nederland (en homofobe/trans*fobe sentimenten) wel wordt (worden) gepredikt (zie “Vader Moet Vader Zijn, Geen Tweede Moeder” mede geschreven door Glenn Helberg).
Zwarte queer vrouwen en mannen, onder wie Cheryl Clarke, Barbara Smith, Marlon T. Riggs, en Essex Hemphill, hebben beargumenteerd dat de strijd tegen seksisme en homofobie in de Zwarte gemeenschap essentieel is. In “The Failure to Transform: Homophobia in the Black Community” schrijft Cheryl Clarke,
“The more homophobic we are as a people, the further removed we are from any kind of revolution. Not only must black lesbians and gay men be committed to destroying homophobia, but ALL black people must be committed to working out and rooting out homophobia in the black community. We begin to eliminate homophobia by engaging in dialogue with the advocates of gay and lesbian liberation, educating ourselves about gay and lesbian politics, confronting and correcting homophobic attitudes, and understanding how these attitudes prevent the liberation of the total community.”
Clarke vervolgt,
“we cannot rationalize the disease [sic.] of homophobia among black people as the white man’s fault, for to do so is to absolve ourselves of our responsibility to transform ourselves.”
Hira’s analyse – en ik ben nu uitermate genereus – is verre van intersectioneel en hij laat op cruciale punten steken vallen. Niet alleen homofobie, maar ook racisme wordt gereduceerd tot een “mening.” Hira schrijft,
“Racisme is een machtstructuur én mening, een ideologie, waarmee machtsverhoudingen worden gerationaliseerd. Zonder die ideologie, die mening, kan de machtstructuur niet bestaan.”
In zijn definitie van racisme schuift Hira machtstructuur, mening, en ideologie ineen, wat niet alleen onachtzaam is, maar ook uiterst kwalijk. Racisme is een systeem, dat op macro en micro niveau in stand wordt gehouden door middel van Witte suprematie en anti-Zwart sentimenten. Je kunt racisme in stand houden ongeacht het feit of je nu bewust of onbewust of semi-bewust een racistische mening uitdraagt. Charles Mills schrijft dat,
“Once certain socioeconomic structures are established, questions of intent and the conscious aim to discriminate become less important than their internal dynamic. The system of accumulated, entrenched privilege can reproduce itself through motivation that is simply self-and group-interested, that does not want to lose access to differential opportunities, that does not want to probe too deeply into the past (or the present, for that matter). Whites do not have to be racist to want to keep their privileges (though racism, as a rationalization, may make it morally easier); they just have to be human.”
Door homofobie en racisme te reduceren tot “meningen waar je over kunt verschillen” waadt Hira zich in gevaarlijke relativistische wateren waar alle meningen gelijk zijn, en waar gemarginaliseerde groepen hun waardigheid moeten beargumenteren. Ik heb geen problemen om met mensen in discussie te gaan met wie ik van (geïnformeerde) mening verschil. Het punt is ook niet dat ik niet met homofobe Zwarte mensen in discussie wil gaan. Door te suggereren dat Zwarte queers die discussie niet willen aangaan plaatst Hira ons uit de context van onze cultuur: ik ben vaak genoeg die discussie direct of indirect aangegaan, en doe het nog steeds. Het kan ook niet anders.
Ik wil echter niet in discussie gaan met mensen die pretenderen “het beter te weten,” zoals Sandew Hira, en de systematische onderdrukking van queers zien als “een mening waar je over kunt verschillen,” of racisme als zodanig zien. Wat mij het meest tegenstaat is de paternalistische en laatdunkende houding van Hira jegens Zwarte vrouwen/queers. Hira heeft nogal wat lef om tegen Zwarte queers te zeggen dat de Zwarte gemeenschap niet over de machtsinstrumenten beschikt om de vrijheid van homo’s te bedreigen. Het is kenmerkend voor de huidige staat van (het kritisch denken in) onze maatschappij: Sandew Hira die namens Zwarte queers spreekt en Glenn Helberg die na het ontvangen van een onderscheiding voor “het bevorderen van de homo-emancipatie en acceptatie” en stuk neerpent waarin hij de mond vol heeft van “normaal jongens gedrag.”
We leven in een wereld waar seksisme, racisme, homofobie, validisme, het uitbuiten van non-human animals aan de orde van de dag zijn; we hoeven daar écht niet over in conclaaf te gaan. Het zijn geen meningen. Het zijn feiten.
Verdere informatie:
Dis/content 